اللهم انت السلام و منك السلام
و لك السلام و اليك يعود السلام
*********

منظور از حديث لا يعبد الله الا بالعقل چيست ؟

گفتاري از علامه حسن زاده آملي و استاد پناهيان درباره رابطه عقلانيت و عبوديت


اللهم انت السلام و منک السلام
و لک السلام و الیک یعود السلام
*********

منظور از حدیث لا یعبد الله الا بالعقل چیست ؟
"علامه حسن زاده آملی در جواب می فرمایند: معلوم است آقا، آدم جاهل که عابد نمى شود، البته گاو هم در عالم خود تسبیحى دارد، ولى عابد حقیقى آن عقل کل و عقل محض است ، هر که عاقل است عبد است .پیغمبر (صلى الله علیه وآله ) چون عاقل است عبد است و داراى آن مقامات مى باشد. اسراء و بالا رفتن رسول خدا در شب معراج ، به اعتبار عبد بودن اوست و لذا آیه مى فرماید: سبحان الذى اسرى بعبده ...نمى گوید: اسرى بنبیه ، و یا بمحمدیعنى این مقامات و بالا رفتن ها، بخاطر این است که او عبد حقیقى است ؛ چون عقل محض است ."

در تایید این موضوع استاد پناهیان می فرمایند:

"امام صادق‌(ع) به اصحاب خود فرمودند: حرف‌هایی که شما از من تعبدی قبول می‌کنید در آخرالزمان مردم از سر درک و درایت، از سر عقلانیت از ما قبول خواهندکرد، عقل‌شان به اینجا می‌رسد که حرفِ ما اهل‌بیت درست است و این رشد عقل به آنجاخواهد رسید که جهان مقدمه‌ساز ظهور آقا امام زمان(ع) خواهد شد با رشد عقلانیتی که پیدا خواهد کرد، ضمن اینکه حضرت هم تشریف‌فرما بشوند اولین کاری که می‌کنند یا ازاولین کارهایی که انجام می‌دهند باز عقل مؤمنان را رشد می‌دهند."

پس معلوم می شود که عبودیت در پرتو عقلانیت است که شکل گرفته و پرورش می یابد و این نشان دهنده عظمت عقل، این نعمت الهی ست.

**********

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم